| Περιγραφή Τόπου |
Είναι μικρό νησί με δύο οικισμούς (τη Χώρα και τη Σκάλα) και άλλες δύο μικρές οικιστικές συμπυκνώσεις, κυρίως παραθεριστικές με ελάχιστους μόνιμους κατοίκους (τον Κάμπο και το Γροίκο). Στο νησί δεσπόζει η Μονή, σε ύψωμα πάνω από τη Χώρα. Από τα δώματα της Μονής του Ιωάννου του Θεολόγου (190μ. υψόμετρο) είναι δυνατή η καθολική εποπτεία και η επισκόπηση της γεωμορφολογίας του νησιού. Έχει έντονες υψομετρικές εξάρσεις στα δύο του άκρα και ο κόρμος του, που στη μέση στενεύει, απαρτίζεται από άνυδρους, βραχώδεις και με λίγη βλάστηση λόφους που απολήγουν σε εντυπωσιακή ποικιλία από ακτές, κόλπους, λιμενίσκους, ακρωτήρια, όρμους και βράχους με περίεργα σχήματα. Η χώρα αναπτύσσεται γύρω από τη Μονή του Ιωάννου του Θεολόγου που δεσπόζει στην κορυφή ενός υψώματος στο νότιο τμήμα του νησιού. Στον οικισμό δεν υπάρχει αγορά. Αντ΄αυτής υπάρχουν δύο εμπορικοί γραμμικοί άξονες που δημιουργήθηκαν αργότερα (ο ένας από τη Μονή προς την πλατεία της Αγιολεβιάς καλύπτει τις καταναλωτικές ανάγκες των κατοίκων και ο άλλος από το αρχοντικό Καλλιγά προς την περιοχή των Νατάληγων συγκεντρώνει τις μικροβιοτεχνίες και της χειροτεχνίες). Υπάρχει επίσης μία ευμεγέθης πλατεία μπροστά στο Δημαρχείο της χώρας. Τα σπίτια είναι πυκνοδομημένα , λευκά, με επίπεδες στέγες και δημιουργούν ένα λευκό σφιχτοδεμένο σύνολο γύρω από τα γκρίζεα πέτρινα τείχη της Μονής. Μεταξύ της Μονής και του οικισμού υπάρχει ελεύθερος χώρος με πυκνό πράσινο. Η Σκάλα βρίσκεται στο μέσον της Πάτμου, σε βαθύ κόλπο, όπου το νησί συμπτύσσεται και σχηματίζει στενό ισθμό (πλάτους περίπου 200m). Στην περιοχή μεταξύ Σκάλας και Χώρας, υπάρχουν πολύ αραιά μικρά κτίσματα και ορισμένα μεγαλύτερα. Το τοπίο είναι τεχνητά διαμορφωμένο από τον άνθρωπο και διασχίζεται από το δρόμο που ενώνει τη Σκάλα με τη Χώρα κατά μήκος του οποίου υπάρχουν δενδροστοιχίες με ευκάλπτους. Ο Κάμπος αποτελείται από δύο μικρότερους οικισμούς: α) τον Πάνω Κάμπο, που είναι μεσόγειο χωριό με σπίτια χτισμένα άλλα σε υψώματα και άλλα χαμηλότερα. Στο χωριό δεσπόζει η εκκλησία του Ευαγγελισμού σε μικρή πλατεία πάνω στο δρόμο, β) τον Κάτω Κάμπο, που είναι παραλιακός με αρκετό πράσινο. Η εκτεταμένη παραλία του Κάμπου, από τις καλύτερες του νησιού, έχει αμμουδιά. Ο Γροίκος (αρχαία Αγροικία) βρίσκεται σε μικρή κοιλάδα με αρκετό πράσινο όπου είναι κι ο ομώνυμος όρμος και κατοικείται από πολύ λίγους μόνιμους κατοίκους. Είναι κυρίως παραθεριστικός οικισμός με όμορφη αμμώδη παραλία. Αναπτύσσεται σε κλειστό, ήρεμο όρμο, με αρμυρίκια στην αμμώδη παραλία, που μοιάζει με λίμνη καθώς κλείνεται μπροστά από το Τραγονήσι και στα πλάγια από δύο μικρές χερσονήσους,. Εντυπωσιακό στοιχείο του τοπίου είναι η "πέτρα" ή "βράχος της καλλιματσούς", μία αμμώδης στενή λωρίδα γης που καταλήγει σε μεγάλο βράχο. |
| Ιστορία και εξέλιξη του τόπου |
Το νησί κατοικείτο από την αρχαιότητα. Όμως το 95 μ.Χ. βρέθηκε εξορισμένος σ' αυτό ο Ιωάννης ο Θεολόγος και έγραψε τα κείμενα της Αποκάλυψης. Από τότε η Πάτμος μπήκε στην ιστορία του Χριστιανισμού συνδυασμένη με το Θεόπνευστο έργο του Ιωάννη. Μέχρι το 1720 ολόκληρο το νησί ανήκε στη Μονή που άρχισε να χτίζεται το 1088. Το 1713 ιδρύθηκε η Πατμιάδα του Γένους Σχολή. Η Μονή χτίστηκε στο σημείο που βρισκόταν ο ναός της Σκυθίας Αρτέμιδας. Η Μονή άρχισε να χτίζεται το 1088. Η οικιστική εξέλιξη της Χώρας άρχισε ουσιαστικά μετά το 1132 που οι καλόγεροι κάλεσαν τους κατοίκους του νησιού να εγκατασταθούν κολλητά στα τείχη της Μονής. Το 1715 ιδρύεται η Πατμιάδα Σχολή και λίγο αργότερα χτίζεται το πιο απόκρημνο τμήμα του λόφου, το βορεινό φρύδι του γκρεμού προς τη Σκάλα, από τους καινούριους καραβοκυραίους. Η Σκάλα αναπτύχθηκε στη θέση της αρχαίας πρωτεύουσας του νησιού. Από το 16ο αι. λειτούργησε σαν λιμάνι του νησιού και χωρίς να έχει μόνιμους κατοίκους κράτησε το ρόλο της "αγοράς" για τη Χώρα όντας κέντρο ναυτιλιακών και εμπορικών συναλλαγών. Μόνιμους κατοίκους και οικιστική αυτοτέλεια απέκτησε στις αρχές του 19ου αι. |
