Στοιχεία Τόπου

Επίπεδα τόπων:
Επιλογές:

Σχεδίαση επιφανειών
Κωδικοί τόπων
Οικισμοί

Χαρτογραφικό υπόβαθρο:

Open cycle map
Open Street map
Κτηματολόγιο Α.Ε.

Γενικά Στοιχεία

Όνομα Δημητσάνα, Στεμνίτσα και Φαράγγι Λουσίου
Κατηγορία Τόπου Τοπίο (ΤΙΦΚ)
Κωδικός Τόπου AT1011084
Κύριος Χαρακτήρας
Βιότοπος
Φυσικό Τοπίο
Δομημένο Τοπίο
Διοικητική Υποδιαίρεση Νομός Αρκαδίας
Δήμος-Κοινότητα Δημητσάνας, Τρικολώνων, Γορτύνος
Συνολική Έκταση (ha) 103.05
Χερσαία Έκταση (ha) 103.0
Συνολική Περίμετρος (km) 3.8
Μέγιστο Υψόμετρο (m) 1548.0
Ελάχιστο Υψόμετρο (m) 220.0
Ένταξη στο Υπάρχον Θεσμικό Πλαίσιο
Διατηρητέος Οικισμός/Διατηρητέα Κτίσματα
Δίκτυο CORINE-Biotopes
Ιστορικός Τόπος
Παραδοσιακός Οικισμός
Εικόνες από "Δημητσάνα, Στεμνίτσα και Φαράγγι Λουσίου". Πατήστε πάνω στις μικρογραφίες για μεγέθυνση.


Χαρακτηριστικά

Τύπος Τοπίου
Αρχαιολογικός Χώρος
Βραχώδεις Σχηματισμοί/Ορθοπλαγιές
Δάσος Φυλλοβόλων
Εκκλησίες/Μοναστήρια
Ελαιώνας
Ελατοδασος
Μακία
Μεικτό Δάσος
Οικισμός ομοιόμορφος με φυσικό τοπίο (π.χ. πέτρα, ξύλο)
Οικισμός σε κορυφή υψωματος
Οπωρώνας
Ορεινό Τοπίο
Ποτάμιο Τοπίο
Φαράγγι
Φρυγανότοπος
Κλίμα
Μεγάλη υγρασία
Μέτρια ηλιοφάνεια
Ομίχλη/χαμηλή νέφωση
Συχνές βροχοπτώσεις
Συχνές χιονοπτώσεις
Γεωλογία

Ασβεστόλιθοι.

Περιγραφή Τόπου

Παραδοσιακοί πετρόχτιστοι οικισμοί. Δασωμένες πλαγιές. Φαράγγι με κάθετους πολύπλοκους βράχους, με σπηλιές και σταλακτίτες, μοναστήρια. Ποταμός ορεινός με διαυγές νερό και μόνιμη ροή. Πέτρινα γεφύρια. Βυζαντινά μοναστήρια, εκκλησίες. Η Δημητσάνα είναι κτισμένη σε θέση επίκαιρη, στο πέρασμα του Λούσιου ποταμού, στο Μαίναλο, σε φυσικά οχυρό ύψωμα που το χωρίζει λαιμός από το απέναντι βουνό της Αγ. Παρασκευής. Είναι παραδοσιακός, διατηρητέος οικισμός, γραφικός, καταλαμβάνει αμφιθεατρικά τους δύο αντικρυστούς λόφους πάνω από τη χαραδροκοιλάδα και αποτελεί μία από τις πιο τυπικές κωμοπόλεις του Μοριά και από τα ωραιότερά του τοπία. Εναλλαγή φυσικών και ανθρωπογενών στοιχείων με σημαντική παρουσία σημειακής βλάστησης, ανάμεσα στα κτίσματα του οικισμού. Διακρίνονται τέσσερις οικιστικές φάσεις: Ι) εντός των τειχών της αρχαίας Τεύθιδος (ακρόπολη-Κάστρο) ΙΙ) Μερική επέκταση επί Βενετοκρατίας εκτός τειχών στο λαιμό προς Βορρά με κέντρο την "πλάτσα" (πλατεία Αγ. Γεωργίου), ΙΙΙ) Επέκταση, επί 18ου αι (περίοδος ακμής) ή παλαιότερα, ανατολικά πέραν του λαιμού. Εδώ, μετά το 1821, μετατοπίζεται το κέντρο στην πλατεία Αγ. Κυριακής όπου έφτανε κεντρική αρτηρία, IV) Επέκταση ανατολικά προς το ύψωμα της Αγ. Παρασκευής (19ος και αρχές 20ου αι.). Τον τελευταίο αιώνα αρχίζει η παρακμή και το κέντρο μετατοπίζεται στο λαιμό. Εκεί στα τέλη του 19ου αι. ανοίχτηκε αμαξητός δρόμος που χρησιμοποιήθηκε μετά από τα αυτοκίνητα.

Κατάσταση Τόπου Καλή
Εγκατάλειψη οικισμών Μερική
Τάση Κατάστασης Τόπου Ταχεία υποβάθμιση
Ιστορία και εξέλιξη του τόπου

Αρχαίες πόλεις: Υψούς, Γορτύνα, οικισμός Στεμνίτσας στη σημερινή θέση από τον 16ο αι. Πρώτη πρωτεύουσα της επανάστασης 1821. Πατρίδα πολλών προσωπικοτήτων του αγώνα του '21. Το φαράγγι Λούσιου με τα ασκητήριά του, αποτέλεσε καταφύγιο για τους κατοίκους σε εμπόλεμες περιόδους. Ιστορικά, βυζαντινά μνημεία: Ι.Μ. Προδρόμου, Μονή Αιμυαλών, Μονή Φιλοσόφου (Κρυφό Σχολειό), Μονή Καλαμιού, Αρχαία Γορτύνα, Λήνος Κολοκοτρωναίων. Κατά τη σύγχρονη ιστορία άνθησαν στην περιοχή η αργυροχοία, μεταλλοτεχνία και το κτίσιμο με πέτρα. Επί τουρκοκρατίας η Δημητσάνα απολάμβανε ειδικών προνομίων που συνέβαλαν στην ανάπτυξή της ως πνευματικού κέντρου. Έπαιξε απρόσμενα αξιόλογο ρόλο ως μεταπρατικό κέντρο. Παρ΄ότι οικισμός της ενδοχώρας, στράφηκε και ευνοήθηκε από το εμπόριο των θαλαασιων δρόμων που ένωναν Ευρώπη με Κωνσταντινούλη και Μ. Ασία, ενώνοντας ιδιαίτερα τη Βενετία με τη Σμύρνη στην Ύστερη Τουρκοκρατία.

Σημεία με καλή Θέα

Μονή Φιλοσόφου, Στροφή Ζάτουνας, κορυφή Κλινίτσα. Όπως αναπτύσσεται αμφιθεατρικά ο οικισμός της Δημητσάνας έχει θέα στον ανοικτό κάμπο της Μεγαλόπολης, με τον Ταϋγετο στο βάθος.

Μονοπάτια Περίπατοι

Μονοπάτι διάσχισης φαραγγιού Λούσιου. Περίπατοι στη Στεμνίτσα και τη Δημητσάνα. Υπαίθριο μουσείο υδροκίνησης. Μονοπάτι για τη Μονή Προδρόμου.


Αξίες

Οικολογική Αξία
Ενδημικά Είδη
Θηλαστικά
Πτηνά
Σημαντικά Ενδιαιτήματα
Σημαντικές Φυτοκοινωνίες
Σημαντικό Οικοσύστημα
Τρωτά Είδη Πανίδας
Ψάρια
Κοινωνικοοικονομική/πολιτιστική Αξία
Ιστορικό Ενδιαφέρον
Ιστορικός / Πολιτισμικός Τουρισμός
Καλλιτεχνικό Ενδιαφέρον
Λαογραφικό Ενδιαφέρον
Οικοτουρισμός
Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική
Παραδοσιακή Τεχνολογία
Σύνδεση με Λαϊκή Παράδοση
Υπαρξη Βιομηχανικού Μνημείου
Φυσιολατρικό ενδιαφέρον
Αισθητική Αξία
Ενδιαφέροντα Φυσικά, Οικολογικά, Γεωμορφολογικά Στοιχεία
Ιδιαίτερη Φυσική Ομορφιά
Καλαίσθητα Ανθρωπογενή Στοιχεία
Πανοραμική θέα
Σπάνιος Τύπος Τοπίου
Σχόλιο για τις αξίες

Το φαράγγι του Λούσιου με τα μοναστήρια του σημαντικής αισθητικής, αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας. Ομοίως οι παραδοσιακοί οικισμοί υψηλής αρχιτεκτονικής, λαογραφικής, ιστορικής και τουριστικής αξίας. Μεικτό δάσος και ελατοδάσος προσφέρονται λόγω αισθητικής και οικολογικής αξίας για τουρισμό και αναψυχή. Από το 17ο αι. λειτουργούσαν στη Δημητσάνα Ελληνικά σχολεία και Ανώτερη Σχολή, απόπου αποφοίτησαν ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄ και ο Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός. Είχε περίφημη βιβλιοθήκη και υπήρξε επαναστατικό κέντρο των Φιλικών και οπλοστάσιο του αγώνα της επανάστασης του 1821 (Η "μπαρουταποθήκη" του Αγώνα). Η Σχολή και η βιβλιοθήκη στην πλατεία Αγ. Κυριακής (1845-1851) θεωρούνται έργα του σημαντικού νεοκλασσικιστή αρχιτέκτονα Λύσσανδρου Καυταντζόγλου (δείγμα πρώϊμου κλασσικισμού με στοιχεία παράδοσης).


Κίνδυνοι

Απειλές/διαταραχές
Ακαλαίσθητη αρχιτεκτονική
Απορρίμματα
Βοσκή
Διάβρωση
Εγκατάλειψη παραδοσιακών καλλιεργειών
Κυκλοφορία Οχημάτων
Κυνήγι
Οδοποιϊα
Οικοδόμηση
Σχόλιο για τις απειλές-διαταραχές

Η βασικότερη απειλή είναι η διάνοιξη δρόμων μικρής σκοπιμότητας. Επίσης η κατασκευή ακαλαίσθητων αρχιτεκτονικά κτιρίων στους παραδοσιακούς οικισμούς.

Τρωτότητα
Προτεραιότητα προστασίας Πρωτεύουσα

Πανίδα και Χλωρίδα

Χαρακτηριστικά Ενδιαιτήματα
Ακαλλιέργητη και διαταραγμένη γη
Γυμνοί βράχοι, κρημνοί ενδοχώρας
Θαμνώνας σκληρόφυλλων (Μεσογειακή Μακία)
Μικτό δάσος
Ξηρό ασβεστολιθικό λιβάδι και ψευδοστέπα
Παρόχθια βλάστηση
Περιβόλια, φυτείες δένδρων
Ρέοντα ύδατα
Σπήλαια
Φρύγανα
Αξιόλογα Φυτά
Galanthus reginae-olgae reginae-olgae
linaria microcalyx alba
Αξιόλογα Θηλαστικά
Lutra lutra (Βίδρα)
Mustela nivalis galinthias (Νυφίτσα)
Rhinolophus ferrumequinum (Τρανορινόλοφος)
Rhinolophus hipposideros (Μικρορινόλοφος)
Αξιόλογα Πτηνά
Alcedo atthis (Αλκυόνα)
Alectoris graeca (Πετροπέρδικα)
Anthus campestris campestris (Χαμοκελάδα)
Athene noctua (Κουκουβάγια)
Bubo bubo bubo (Μπούφος)
Caprimulgus europaeus (Γυδοβυζάχτρα)
Circaetus gallicus (Φιδαητός)
Circus aeruginosus (Καλαμόκιρκος)
Coccothraustes coccothraustes (Κοκκοθραύστης)
Columba palumbus palumbus (Φάσσα)
Coracias garrulus (Χαλκοκουρούνα)
Coturnix coturnix (Ορτύκι)
Emberiza cia (Βουνότσιχλονο)
Emberiza hortulana (Βλάχος)
Ficedula albicollis (Κρικομυγοχάφτης)
Jynx torquilla torquilla (Στραβολαίμης)
Lanius collurio collurio (Αητόμαχος)
Lullula arborea arborea (Δεντροσταρήθρα)
Luscinia megarhynchos (Αηδόνι)
Merops apiaster (Μελισσοφάγος)
Milvus migrans migrans (Τσίφτης)
Monticola saxatilis (Πετροκότσυφας)
Muscicapa striata striata (Σταχτομυγοχάφτης)
Oenanthe hispanica (Ασπροκώλα)
Otus scops (Γκιώνης)
Pernis apivorus (Σφηκιάρης)
Phoenicurus phoenicurus phoenicurus (Κοκκινονούρης)
Picus viridis viridis (Πρασινοτσικλητάρα)
Prunella modularis (Θαμνοψάλτης)
Saxicola torquata (Μαυρολαίμης)
Scolopax rusticola (Μπεκάτσα)
Streptopelia turtur (Τριγώνι)
Sylvia hortensis crassirostris (Δεντροτσιροβάκος)
Αξιόλογα Αμφίβια / Ερπετά
Algyroides moreoticus (Πελοπονησσιακή σαύρα)
Bufo bufo bufo (Χωματόφρυνος)
Bufo viridis viridis (Πρασινόφρυνος)
Coluber najadum najadum (Σαΐτα)
Cyrtodactylus kotschyi kotschyi (Κυρτοδάκτυλος του Κότσυ)
Elaphe situla (Σπιτόφιδο)
Lacerta trilineata trilineata (Τρανόσαυρα)
Malpolon monspessulanus insignitus (Σαπίτης)
Natrix tessellata tessellata (Κυβόφιδο)
Ophisaurus apodus thracius (Τυφλίτης)
Podarcis peloponnesiaca peloponnesiaca (Γουστέρα της Πελοποννήσου)
Rana graeca (Ελληνικός Βάτραχος)
Salamandra salamandra salamandra (Σαλαμάνδρα)
Testudo hermanni hermanni (Ονυχοχελώνα)
Testudo marginata (Κρασπεδωτή χελώνα)
Αξιόλογα Ψάρια
Barbus peloponnesius peloponnesius (Αμμοσούρτης)
Leuciscus cephalus peloponnensis (Τυλινάρι)
Salaria fluviatilis (Ποταμοσαλιάρα)
Salmo trutta (Πέστροφα)
Αξιόλογα Ασπόνδυλα
Σχόλια για τα είδη