Στοιχεία Τόπου
Επίπεδα τόπων:
Χαρτογραφικό υπόβαθρο:
Γενικά Στοιχεία
Όνομα | Δημητσάνα, Στεμνίτσα και Φαράγγι Λουσίου | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Κατηγορία Τόπου | Τοπίο (ΤΙΦΚ) | ||||||
Κωδικός Τόπου | AT1011084 | ||||||
Κύριος Χαρακτήρας |
|
||||||
Διοικητική Υποδιαίρεση | Νομός Αρκαδίας | ||||||
Δήμος-Κοινότητα | Δημητσάνας, Τρικολώνων, Γορτύνος | ||||||
Συνολική Έκταση (ha) | 103.05 | ||||||
Χερσαία Έκταση (ha) | 103.0 | ||||||
Συνολική Περίμετρος (km) | 3.8 | ||||||
Μέγιστο Υψόμετρο (m) | 1548.0 | ||||||
Ελάχιστο Υψόμετρο (m) | 220.0 | ||||||
Ένταξη στο Υπάρχον Θεσμικό Πλαίσιο |
|
Εικόνες από "Δημητσάνα, Στεμνίτσα και Φαράγγι Λουσίου". Πατήστε πάνω στις μικρογραφίες για μεγέθυνση. |
---|
Χαρακτηριστικά
Τύπος Τοπίου | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Κλίμα |
|
|||||
Γεωλογία | Ασβεστόλιθοι. |
|||||
Περιγραφή Τόπου | Παραδοσιακοί πετρόχτιστοι οικισμοί. Δασωμένες πλαγιές. Φαράγγι με κάθετους πολύπλοκους βράχους, με σπηλιές και σταλακτίτες, μοναστήρια. Ποταμός ορεινός με διαυγές νερό και μόνιμη ροή. Πέτρινα γεφύρια. Βυζαντινά μοναστήρια, εκκλησίες. Η Δημητσάνα είναι κτισμένη σε θέση επίκαιρη, στο πέρασμα του Λούσιου ποταμού, στο Μαίναλο, σε φυσικά οχυρό ύψωμα που το χωρίζει λαιμός από το απέναντι βουνό της Αγ. Παρασκευής. Είναι παραδοσιακός, διατηρητέος οικισμός, γραφικός, καταλαμβάνει αμφιθεατρικά τους δύο αντικρυστούς λόφους πάνω από τη χαραδροκοιλάδα και αποτελεί μία από τις πιο τυπικές κωμοπόλεις του Μοριά και από τα ωραιότερά του τοπία. Εναλλαγή φυσικών και ανθρωπογενών στοιχείων με σημαντική παρουσία σημειακής βλάστησης, ανάμεσα στα κτίσματα του οικισμού. Διακρίνονται τέσσερις οικιστικές φάσεις: Ι) εντός των τειχών της αρχαίας Τεύθιδος (ακρόπολη-Κάστρο) ΙΙ) Μερική επέκταση επί Βενετοκρατίας εκτός τειχών στο λαιμό προς Βορρά με κέντρο την "πλάτσα" (πλατεία Αγ. Γεωργίου), ΙΙΙ) Επέκταση, επί 18ου αι (περίοδος ακμής) ή παλαιότερα, ανατολικά πέραν του λαιμού. Εδώ, μετά το 1821, μετατοπίζεται το κέντρο στην πλατεία Αγ. Κυριακής όπου έφτανε κεντρική αρτηρία, IV) Επέκταση ανατολικά προς το ύψωμα της Αγ. Παρασκευής (19ος και αρχές 20ου αι.). Τον τελευταίο αιώνα αρχίζει η παρακμή και το κέντρο μετατοπίζεται στο λαιμό. Εκεί στα τέλη του 19ου αι. ανοίχτηκε αμαξητός δρόμος που χρησιμοποιήθηκε μετά από τα αυτοκίνητα. |
|||||
Κατάσταση Τόπου | Καλή | |||||
Εγκατάλειψη οικισμών | Μερική | |||||
Τάση Κατάστασης Τόπου | Ταχεία υποβάθμιση | |||||
Ιστορία και εξέλιξη του τόπου | Αρχαίες πόλεις: Υψούς, Γορτύνα, οικισμός Στεμνίτσας στη σημερινή θέση από τον 16ο αι. Πρώτη πρωτεύουσα της επανάστασης 1821. Πατρίδα πολλών προσωπικοτήτων του αγώνα του '21. Το φαράγγι Λούσιου με τα ασκητήριά του, αποτέλεσε καταφύγιο για τους κατοίκους σε εμπόλεμες περιόδους. Ιστορικά, βυζαντινά μνημεία: Ι.Μ. Προδρόμου, Μονή Αιμυαλών, Μονή Φιλοσόφου (Κρυφό Σχολειό), Μονή Καλαμιού, Αρχαία Γορτύνα, Λήνος Κολοκοτρωναίων. Κατά τη σύγχρονη ιστορία άνθησαν στην περιοχή η αργυροχοία, μεταλλοτεχνία και το κτίσιμο με πέτρα. Επί τουρκοκρατίας η Δημητσάνα απολάμβανε ειδικών προνομίων που συνέβαλαν στην ανάπτυξή της ως πνευματικού κέντρου. Έπαιξε απρόσμενα αξιόλογο ρόλο ως μεταπρατικό κέντρο. Παρ΄ότι οικισμός της ενδοχώρας, στράφηκε και ευνοήθηκε από το εμπόριο των θαλαασιων δρόμων που ένωναν Ευρώπη με Κωνσταντινούλη και Μ. Ασία, ενώνοντας ιδιαίτερα τη Βενετία με τη Σμύρνη στην Ύστερη Τουρκοκρατία. |
|||||
Σημεία με καλή Θέα | Μονή Φιλοσόφου, Στροφή Ζάτουνας, κορυφή Κλινίτσα. Όπως αναπτύσσεται αμφιθεατρικά ο οικισμός της Δημητσάνας έχει θέα στον ανοικτό κάμπο της Μεγαλόπολης, με τον Ταϋγετο στο βάθος. |
|||||
Μονοπάτια Περίπατοι | Μονοπάτι διάσχισης φαραγγιού Λούσιου. Περίπατοι στη Στεμνίτσα και τη Δημητσάνα. Υπαίθριο μουσείο υδροκίνησης. Μονοπάτι για τη Μονή Προδρόμου. |
Αξίες
Οικολογική Αξία |
|
||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Κοινωνικοοικονομική/πολιτιστική Αξία | |||||||||
Αισθητική Αξία |
|
||||||||
Σχόλιο για τις αξίες | Το φαράγγι του Λούσιου με τα μοναστήρια του σημαντικής αισθητικής, αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας. Ομοίως οι παραδοσιακοί οικισμοί υψηλής αρχιτεκτονικής, λαογραφικής, ιστορικής και τουριστικής αξίας. Μεικτό δάσος και ελατοδάσος προσφέρονται λόγω αισθητικής και οικολογικής αξίας για τουρισμό και αναψυχή. Από το 17ο αι. λειτουργούσαν στη Δημητσάνα Ελληνικά σχολεία και Ανώτερη Σχολή, απόπου αποφοίτησαν ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄ και ο Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός. Είχε περίφημη βιβλιοθήκη και υπήρξε επαναστατικό κέντρο των Φιλικών και οπλοστάσιο του αγώνα της επανάστασης του 1821 (Η "μπαρουταποθήκη" του Αγώνα). Η Σχολή και η βιβλιοθήκη στην πλατεία Αγ. Κυριακής (1845-1851) θεωρούνται έργα του σημαντικού νεοκλασσικιστή αρχιτέκτονα Λύσσανδρου Καυταντζόγλου (δείγμα πρώϊμου κλασσικισμού με στοιχεία παράδοσης). |
Κίνδυνοι
Απειλές/διαταραχές |
|
|||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Σχόλιο για τις απειλές-διαταραχές | Η βασικότερη απειλή είναι η διάνοιξη δρόμων μικρής σκοπιμότητας. Επίσης η κατασκευή ακαλαίσθητων αρχιτεκτονικά κτιρίων στους παραδοσιακούς οικισμούς. |
|||||||||
Τρωτότητα | ||||||||||
Προτεραιότητα προστασίας | Πρωτεύουσα |