Η περιοχή που οριοθετείται περιλαμβάνει την περιοχή του κάστρου με τον οικισμό (Χώρα) και το Καψάλι (παράκτιο οικισμό στον μιχό του ομώνυμου όρμου). Οι δύο αυτές ενότητες χωρίζονται από ένα μικρό αλλά ενδιαφέρον φαράγγι. Η Χώρα είναι μικρός πυκνοδομημένος οικισμός με μία κάπως ιδιότυπη νησιωτική αρχιτεκτονική που διατηρείται. Το κάστρο είναι ενετικό και διατηρείται σε σχετικά καλή κατάσταση. Παλιά κτίσματα υπάρχουν και στο Καψάλι που ανασκευάζονται προσεκτικά σε τουριστικές εγκαταστάσεις (ταβέρνες, αναψυκτήρια κλπ.) Στον όρμο Καψαλίου μία μικρή χερσόνησος χωρίζει το Καψάλι σε δύο τμήματα και δίνει μεγάλη γραφικότητα στην περιοχή. Παλαιότερες κτιριακές εγκαταστάσεις (όπως το Λοιμοκαθαρτήριο, υδατοδεξαμενή εφοδιασμού πλοίων κ.α.) έχουν τη σφραγίδα της Αγγλοκρατίας που επικράτησε στα Ιόνια Νησιά και στα Κύθηρα για αρκετό διάστημα. Το τοπογραφικό ανάγλυφο της περιοχής είναι ιδιαίτερα έντονο με τις απότομες πλαγιές του υψώματος του κάστρου, το φαράγγι και τις βραχώδεις ακτές που εναλλάσσονται με μικρές αμμώδεις παραλίες. Είναι ένας παράγοντας που δίνει μεγάλη γραφικότητα. Η βλάστηση της περιοχής αποτελείται από νησίδες μακίας και πλήθος φρυγάνων μεταξύ των οποίων η Euphorbia dendroides σε μεγάλη αφθονία δίνει ιδιαίτερο χρώμα κατά το τέλος της άνοιξης. Η Χώρα βρίσκεται σε ύψωμα πάνω από το λιμάνι του Καψαλιού. Η βόρεια και η δυτική πλευρά του βράχου έχουν πιο ενισχυμένη οχύρωση, ενώ στις άλλες πλευρές ο βράχος είναι ιδιαίτερα απόκρημνος και τα τείχη είναι ουσιαστικά ενίσχυση της φυσικής οχύρωσης. Ίχνη του τείχους του Βούργου σώζονται και σήμερα. Η πόλη του κάστρου ήταν χτισμένη σ ένα πλάτωμα της κορυφής του βουνού, περικλεισμένη και σε απόσταση από το τείχος. Η πόλη του Βούργου εκτεινόταν στην πλαγιά του βουνού και οι δρόμοι της ακολουθούσαν τις υψομετρικές καμπύλες. Η επέκταση της χώρας μετά το 17ο αι. έξω από τα όρια του κάστρου και του Βούργου προς τα ΒΔ γίνεται γραμμικά κατά μήκος ενός κεντρικού δρόμου, ακολουθώντας τη διαμόρφωση του εδάφους και χωρίς πολεοδομικό σχεδιασμό. Παράλληλα υπάρχουν δευτερεύοντες δρόμοι, που ακολουθούν τις υψομετρικές καμπύλες και συνδέονται μεταξύ τους με στενά κλιμακωτά σοκάκια, που ενώνουν τα διάφορα επίπεδα. Η δόμηση είναι αρκετά πυκνή με λίγους υπαίθριους χώρους. Η σημερινή συνολική εικόνα είναι ιδιαίτερα γραφική με τη συνύπαρξη βενετσιάνικης και αιγαιοπελαγίτικης αρχιτεκτονικής σε ένα αρμονικό σύνολο. Τα παλαιότερα σπίτια έχουν μεγάλο ύψος και μικρά ανοίγματα για λόγους ασφαλείας και δίνουν στις όψεις φρουριακό χαρακτήρα. Αντίθετα τα μεταγενέστερα λαϊκά σπίτια και αυτά που βλέπουν στον κύριο δρόμο χαρακτηρίζονται από ανθρώπινη κλίμακα.

Σχεδόν αδιατάρακτη κατάσταση για αιώνες. Οι νέες τουριστικές εγκαταστάσεις γύρω από το Καψάλι προσαρμόζονται καλά στο χρώμα της περιοχής. Το 1502 ανακατασκευάστηκε από τους Βενετούς το κάστρο της χώρας και μετά το 1537 αυτή γίνεται πρωτεύουσα. Ο οικισμός είναι του 15ου-16ου αι. και εκτεινόταν σε δύο τμήματα: μέσα στο κάστρο και έξω απ αυτό, στο Βούργο (προάστιο) στη βορεινή πλευρά που ήταν κι αυτό τειχισμένο. Μετά το 17ο αι. επεκτείνεται έξω από τα όρια του κάστρου και του Βούργου προς τα ΒΔ.

Στη Χώρα, στο κάστρο, στο λιμάνι.

Μία από τις ωραιότερες νησιωτικές περιοχές που συνδυάζει ενδιαφέροντα φυσικά και περισσότερο ανθρωπογενή στοιχεία. Τα Κύθηρα είναι σημαντική περιοχή και σταθμός για τα αποδημητικά πτηνά. Βυζαντινές εκκλησίες στην περιοχή Μέσα Βούργο, κάτω από το κάστρο. Η περιοχή αποτελεί φυσική και ιστορική ενότητα με διατηρημένο σε υψηλό βαθμό τον αρχιτεκτονικό χαρακτήρα του μεσαιωνικού συνόλου.

Είναι μία γνωστή και περιζήτητη περιοχή. Η τουριστική ανάπτυξη δεν πρέπει να ακυρώνει τα φυσικά χαρακτηριστικά της και την αρχιτεκτονική της ιδιαιτερότητα.