Γραφικό νησί με παραδοσιακή κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική. Λόγω της μεγάλης τουριστικής ανάπτυξης έχει εκτεταμένη διάσπαρτη δόμηση εκτός των οικισμών. Είναι νησί λοφώδες και πεδινό, με ελάχιστο πράσινο και ωραίες αμμουδιές. Υπάρχουν πολλά αξιόλογα βυζαντινά εκκλησάκια. Λόγω της μικρής κλίμακας αποτελεί ενιαίο τοπίο. Ο οικισμός σε σχήμα ανοικτού πετάλου γύρω από πολυσύχναστο λιμάνι, είναι κτισμένος σε επίπεδη έκταση με δύο προεξοχές και συγχρόνως εξάρσεις προς τη θάλασσα (το γήλοφο του κάστρου και το ύψωμα των κάτω Μύλων). Ανατολικά του οικισμού υπάρχει πλαγιά βουνού που -δημιουργώντας κορυφογραμμή μέσου υψομέτρου περ. 100 μ.- αποτελεί το άμεσο φυσικό του πλαίσιο. Αυτό το τοπίιο γύρω από τον οικισμό είναι ξερό και άδενδρο με διάσπαρτα κτίσματα. Κατά τόπους έχουμε μικρές συστάδες υψηλού πρασίνου. Το επίπεδο έδαφος του οικισμού δημιουργεί έναν δαιδαλώδη πολεοδομικό εσωτερικό χώρο ζωής μέσα σε μία συμπαγή λευκή μάζα ενιαίου χαρακτήρα. Τα διώροφα κυρίως κτίρια, οι εξώστες, οι κλίμακες και η όλη φροντίδα του δρόμου βοηθούν έτσι ώστε να αισθάνεται κανείς ότι βρίσκεται σε εσωτερικό χώρο. Μοναδική υπενθύμιση του εξωτερικού στοιχείου είναι η θέα της θάλασσας από τη φυγή κάποιου σοκακιού, ο ουρανός και το βουητό του ανέμου.

Τις τελευταίες δεκαετίες χαρακτηρίζεται από ραγδαία τουριστική ανάπτυξη, η οποία διαμορφώνει σε σημαντικό βαθμό και το τοπίο. Μέχρι το 1960 ο παραδοσιακός οικισμός της χώρας ξεχώριζε από τα χωριά του νησιού μέσω της παρεμβολής αγροτικής γης και της πλαγιάς του βουνού στα ανατολικά. Η σημερινή έκταση του οικισμού είναι 5-πλάσια από τότε και το κάστρο υφίσταται μόνο σαν συνοικία, αλλοιωμένη πλέον σε σχέση με την αρχική της μορφή.

Κατά μήκος του λιμανιού μέσα στον όρμο.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι μύλοι (ανεμόμυλοι). Πέρα από τα οινο-κτηνοτροφικά προϊόντα, η Μύκονος εκμεταλεύθηκε πάντα ως κύριους πόρους τον άφθονο ήλιο της, τον αέρα, τη θάλασσα και τη γειτονική Δήλο. Έτσι έγινε ένα από τα μεγαλύτερα τουριστικά κέντρα του Αιγαίου και είναι πασίγνωση και στο εξωτερικό, όπου προβλήθηκε επιτυχώς και συναγωνίζεται ανάλογα τουριστικά κέντρα. Σημαντική εκκκλησία είναι η Παναγία η Παραπορτιανή στο κάστρο.

Ο πολύς τουρισμός (κυρίως κοσμοπολίτικος) και η έντονη νυχτερινή ζωή αλλοίωσαν πολιτισμικά το νησί, όμως πιθανώς είναι και ο λόγος για τον οποίο διατηρήθηκε η μορφολογική ενότητα και η κλίμακα του οικισμού, καθώς και το παραδοσιακό τοπίο.