Στοιχεία Τόπου

Επίπεδα τόπων:
Επιλογές:

Σχεδίαση επιφανειών
Κωδικοί τόπων
Οικισμοί

Χαρτογραφικό υπόβαθρο:

Open cycle map
Open Street map
Κτηματολόγιο Α.Ε.

Γενικά Στοιχεία

Όνομα Φαράγγι και κάστρο Σερβίων Κοζάνης (Πόρτες)
Κατηγορία Τόπου Τοπίο (ΤΙΦΚ)
Κωδικός Τόπου AT4011026
Κύριος Χαρακτήρας
Βιότοπος
Φυσικό Τοπίο
Δομημένο Τοπίο
Διοικητική Υποδιαίρεση Νομός Κοζάνης
Δήμος-Κοινότητα Σερβίων
Συνολική Έκταση (ha) 218.06
Χερσαία Έκταση (ha)
Συνολική Περίμετρος (km) 6.5
Μέγιστο Υψόμετρο (m) 850.0
Ελάχιστο Υψόμετρο (m) 400.0
Ένταξη στο Υπάρχον Θεσμικό Πλαίσιο
Αρχαιολογικός Χώρος
Εικόνες από "Φαράγγι και κάστρο Σερβίων Κοζάνης (Πόρτες)". Πατήστε πάνω στις μικρογραφίες για μεγέθυνση.


Χαρακτηριστικά

Τύπος Τοπίου
Αρχαιολογικός Χώρος
Βραχώδεις Σχηματισμοί/Ορθοπλαγιές
Δάσος Κωνοφόρων
Ημιορεινό Τοπίο / Λόφοι
Φαράγγι
Κλίμα
Αραιές βροχοπτώσεις
Αραιές χιονοπτώσεις
Ασθενείς άνεμοι
Μέτρια ηλιοφάνεια
Ξηρασία
Γεωλογία

Μαλακοί ασβεστόλιθοι και μάργες.

Περιγραφή Τόπου

Νότια του οικισμού των Σερβίων και σε επαφή με αυτόν εκβάλλει το ρέμα "Πλατανούλια" και σχηματίζει μικρό, αλλά αξιόλογο φαράγγι με εντυπωσιακές βραχώδεις εξάρσεις στα πρανή του. Η βλάστηση είναι περιορισμένη, με μικρές ομάδες σκληρόφυλλων θάμνων πρίνου, οξύκεδρου καθώς και φυλλοβόλλων θάμνων γαύρου, οστριάς και χασμόφυτων. Στο λόφο της δεξιάς πλευράς του φαραγγιού υπάρχουν τα ερείπια βυζαντινού κάστρου που έχουν κατά το μεγαλύτερο μέρος καλυφθεί με τεχνητό δάσος τραχείας πεύκης. Ένα μονοπάτι (που πρόσφατα πλακοστρώθηκε με το πρόγραμμα LEADER) ξεκινάει από τη νότια παρυφή του οικισμού μπαίνει στο δεξιό πρανές του φαραγγιού, το διασχίζει και βγαίνει στο νοτιότερο σημείο του φαραγγιού. Από εκεί μπορεί να επιστρέψει κανείς πάλι από πλακοστρωμένο μονοπάτι διαμέσου του κάστρου και του λόφου με το δάσος έχοντας μία πανοραμική εικόνα των Σερβίων και της κοιλάδας του Αλιάκμονα. Τα βυζαντινά μνημεία που υπάρχουν στο κάστρο συντηρούνται. Η θέση του Κάστρου είναι φυσικά οχυρωμένη και βρίσκεται σε στρατηγική θέση αν ληφθεί υπόψη ότι τα στενά του φαραγγιού είναι συνέχεια των στενών του Σαρανταπόρου που βρίσκεται 5-8 χλμ. Νοτιοανατολικά και αποτελεί στρατηγικό πέρασμα από τη Θεσσαλία προς τη Μακεδονία όπου έγινε και η πρώτη ιστορική μάχη των Βαλκανικών Πολέμων για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Το κάστρο κτίσθηκε τον 2ο αιώνα, στην εποχή του αυτοκράτορα Ηρακλείου ο οποίος δέχθηκε να παραχωρήσει τη γύρω περιοχή στους Σέρβους που ήρθαν από τα βόρεια. Τον Ι΄ αι. Κυριεύθηκε από Βουλγάρους και ανακαταλήφθηκε από το Βασίλειο Βουλγαροκτόνο ο οποίος το κατεδάφισε. Ξανακατασκευάσθηκε και άλλαξε πολλούς κυρίους. Φράγκους, Δεσπότες της Ηπείρου, Σλάβους, Βυζαντινούς, Σέρβους, Τούρκους μέχρι το 1912.

Κατάσταση Τόπου Καλή
Εγκατάλειψη οικισμών Μερική
Τάση Κατάστασης Τόπου Σταθερότητα/Συντήρηση
Ιστορία και εξέλιξη του τόπου

Ο λόφος του Κάστρου ήταν τελείως γυμνός και άδενδρος, όπως φαίνεται σε φωτογραφία του Boiassοna (1920). Η αναδάσωση του λόφου έγινε κυρίως μεταπολεμικά.

Σημεία με καλή Θέα

Πανοραμική θέα του οροπεδίου της Κοζάνης και της τεχνητής λίμνης του Αλιάκμονα από το Κάστρο. Καλή θέα του φαραγγιού από διάφορα σημεία του μονοπατιού.

Μονοπάτια Περίπατοι

Το μονοπάτι που διασχίζει το φαράγγι και διάφορες διαδρομές στην περιοχή του κάστρου.


Αξίες

Οικολογική Αξία
Κοινωνικοοικονομική/πολιτιστική Αξία
Γεωλογικό Ενδιαφέρον
Ιστορικός / Πολιτισμικός Τουρισμός
Σημαντικός χώρος αναψυχής ντόπιου πληθυσμού
Φυσιολατρικό ενδιαφέρον
Αισθητική Αξία
Ενδιαφέροντα Φυσικά, Οικολογικά, Γεωμορφολογικά Στοιχεία
Πανοραμική θέα
Σχόλιο για τις αξίες

Σημαντικότερα στοιχεία του τοπίου είναι το φαράγγι με τις βραχώδεις εξάρσεις του, εν είδη οβελίων, στα πρανή και το κάστρο με ενδιαφέροντα βυζαντινά μεσαιωνικά κτίσματα και πανοραμική θέα. Έχει περισσότερο τοπικό ενδιαφέρον για την αναψυχή και λιγότερο τουριστικό ενδιαφέρον.


Κίνδυνοι

Απειλές/διαταραχές
Βοσκή
Πυρκαγιά
Σχόλιο για τις απειλές-διαταραχές

Δεν υπάρχουν ιδιαίτεροι κίνδυνοι. Υπάρχει πάντα κίνδυνος πυρκαϊάς του δάσους αν και η συνοχή του είναι χαλαρή και δεν υπάρχει υπόροφος. Η ευρύτερη περιοχή βόσκεται εντατικά και ο χώρος του κάστρου και του φαραγγιού δεν είναι περιφραγμένος.

Τρωτότητα
Προτεραιότητα προστασίας Χωρίς Προτεραιότητα

Πανίδα και Χλωρίδα

Χαρακτηριστικά Ενδιαιτήματα
Γυμνοί βράχοι, κρημνοί ενδοχώρας
Δενδροστοιχίες, φυτοφράκτες, άλση
Αξιόλογα Φυτά
Campanula formanekiana
Αξιόλογα Θηλαστικά
Αξιόλογα Πτηνά
Αξιόλογα Αμφίβια / Ερπετά
Αξιόλογα Ψάρια
Αξιόλογα Ασπόνδυλα
Σχόλια για τα είδη