Ο βασικός οικισμός της Κιμώλου χαρακτηρίζεται από την παραδοσιακή αρχιτεκτονική των Κυκλάδων και δεν περιλαμβάνει κτίρια ασύμβατα με αυτή. Κεντρικά του οικισμού δεσπόζει το "κάστρο" που χρήζει έργων αποκατάστασης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο οικισμός "Γούπα", όπου παραθαλάσσιες σπηλιές έχουν μετατραπεί σε αποθήκες για βάρκες τα επονομαζόμενα "σύρματα". Το μεγαλύτερο μέρος του νησιού, ιδίως το ΒΔ, παραμένει ανεκμετάλλευτο, με μόνο σημείο ανθρώπινης παρέμβασης τις πολυάριθμες αναβαθμίδες που έχουν κατά μεγάλο μέρος εγκαταληφθεί. Το νησί αποτελεί γεωλογικό μουσείο, αφού εξαιτίας της ηφαιστιακής του προέλευσης συγκεντρώνει μεγάλη ποικιλία γεωλογικών σχηματισμών ιδιαίτερης αισθητικής αξίας. Ζώνη γύρω από το ενετικό κάστρο (13ο αι.) που περιλαμβάνει και την προς τα Δυτικά αυτού πλατεία, με τα κτίσματά της (εκκλησίες και οικοδομές που αποτελούν θαυμάσιο συγκρότημα κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής). Οχυρωμένος οικισμός που η εξωτερική σειρά των σπιτιών σχηματίζει τείχος με χαμηλές πόρτες και μικρά παράθυρα για πολεμίστρες.

Όπως η Μήλος, η Κίμωλος κατοικείται από τα αρχαία χρόνια. Στια αρχές του αιώνα το νησί φιλοξενούσε περίπου 4.000 κατοίκους. Σήμερα βρίσκεται σε κατάσταση εγκατάλειψης αφού λιγότεροι από 700 κάτοικοι διαμένουν μόνιμα. Η περιοχή υπέφερε επί μακρόν από πειρατικές επιδρομές. Γι'αυτή την αιτία στα τέλη του 10ου αι. σχεδόν ερημώθηκε. Το καινούργιο χωριό κτίστηκε εξωτερικά του κάστρου.

Υπάρχουν αρκετά μονοπάτια, που οδηγούν στα κτήματα των ντόπιων αλλά δεν έχουν κάποια σηματοδότηση ώστε να χρησιμοποιούνται από επισκέπτες.

Κατά μήκος της ακτογραμμής υπάρχουν καταφύγια αναπαραγωγής της Μεσογειακής φώκιας. Σημαντική είναι η ερπετοπανίδα, με δύο είδη ενδημικά του συμπλέγματος Μήλου-Κιμώλου. Οι βραχώδεις περιοχές, εκτός από την ιδιαίτερη αισθητική τους αξία, φιλοξενούν σπάνια και ενδημικά χασμόφυτα. Οι προστατευόμενες περιοχές αποτελούν θαυμάσιο αρχιτεκτονικό συγκρότημα και περιλαμβάνουν παλιές εκκλησίες (Μεταμόρφωση Σωτήρος, Κοίμηση Θεοτόκου, Χρυσοπηγή, Παναγία του Ροζαρίου).

Τα παραπάνω αποτελούν απειλές εφόσον δε βασιστούν σε σχεδιασμό με βάση τις απαιτήσεις του τοπίου και του φυσικού περιβάλλοντος. Παραλιακοί δρόμοι θα κατέστρεφαν τη σπάνια ομορφιά της ακτογραμμής.